Hoe herken je een gaslighting narcist?

Wat is gaslichting narcist?

Een gaslighting narcist is een persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis die gaslighting gebruikt als een vorm van controle en manipulatie.

Gaslighting is een vorm van misbruik die ervoor kan zorgen dat je je realiteit in twijfel trekt of in de war raakt. Na verloop van tijd kan dit leiden tot een lager zelfbeeld, gevoelens van waardeloosheid en andere negatieve effecten.

Als je gaslighting ervaart, kan een persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) deze tactiek gebruiken om twijfel bij je te zaaien en een voordeel te behalen in een argument.

Bovendien kan iemand die mogelijk niet formeel gediagnosticeerd is met NPS, maar wel narcistische trekken vertoont, ook betrokken zijn bij gaslighting-gedrag. Het begrijpen van hoe je de tekenen van een gaslighting narcist kunt herkennen, kan je helpen om ermee om te gaan en betrouwbare ondersteuning te vinden.

Wat is narcistische gaslighting?

Narcistische gaslighting is een manipulatieve tactiek die wordt gebruikt door mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) om controle en macht over anderen te verkrijgen. Het is een vorm van emotioneel misbruik waarbij de narcist systematisch twijfel zaait over de realiteit van het slachtoffer, waardoor deze aan zichzelf gaat twijfelen en zijn of haar eigen gevoelens, gedachten en herinneringen in vraag stelt. Deze vorm van gaslighting kan subtiel beginnen, maar na verloop van tijd kan het ernstige schade toebrengen aan het zelfvertrouwen en de mentale gezondheid van het slachtoffer. Door het constant manipuleren van de realiteit en het verdraaien van feiten, probeert de narcist controle te behouden en het slachtoffer afhankelijk te maken van hun goedkeuring en bevestiging.

Voorbeelden van narcistische gaslighting

Gaslighting kan verschillende vormen aannemen. Enkele veel voorkomende types zijn onder andere:

1. Tegenspreken
   Tegenspreken gebeurt wanneer de misbruiker jouw herinneringen in twijfel trekt, zelfs wanneer je zeker weet dat je het correct herinnert. Voorbeeld: “Jouw geheugen is altijd vreselijk, ik heb dat nooit tegen jou gezegd.”
2. Terughoudendheid
   Terughoudendheid is een techniek waarbij jouw misbruiker niet naar je luistert of doet alsof hij niet begrijpt wat je zegt.

   Voorbeeld: “Ik wil hier niet opnieuw over praten met jou.”

3. Blokkeren of afleiden
   Blokkeren of afleiden gebeurt wanneer hij/zij jouw gedachten in twijfel trekt of het onderwerp verandert om niet meer over een onderwerp te hoeven praten.

   Voorbeeld: “Dat klinkt niet als iets wat zou kunnen gebeuren, ben je er zeker van dat je het niet gewoon hebt verzonnen?” OF “Het is erg laat, laten we hier nu niet over praten.”

4. Vergeten of ontkennen
   Een andere veelvoorkomende gaslighting techniek is om te “vergeten” wat er gebeurd is of dingen te ontkennen, zoals beloften die ze hebben gemaakt of iets gezegd hebben.

   Voorbeeld: “Ik herinner me hier niets van.” OF “Je verzint dit gewoon om mij weer in een slecht daglicht te stellen.”

5. Onderbroken bevestiging
   Onderbroken bevestiging beschrijft een cyclus waarbij de narcist je de ene keer bevestiging geeft en je dan weer klein of slecht laat voelen over jezelf. De misbruiker kan ervoor zorgen dat je uitkijkt naar momenten waarop ze bevestigend zullen zijn, terwijl ze je het grootste deel van de tijd slecht behandelen.

   Voorbeeld: “Je bent echt mooi!” en vervolgens:”Je draagt veel te veel make-up. Je ziet eruit als trash als je zoveel opdoet.”

6. Bagatelliseren
   Bagatelliseren houdt in dat jouw gevoelens of meningen onbelangrijk of irrelevant lijken.

   Voorbeeld: “Het was maar een grapje, wees niet zo gevoelig.” OF “Echt waar? “Je wordt zo boos over niets!”

7. Schaamteloze leugens
   Een misbruiker kan gewoon recht voor je gezicht liegen zonder enige tekenen te tonen dat ze het doen. Na verloop van tijd kan dit ervoor zorgen dat je je afvraagt of enige van wat ze zeggen waar is.

Hoe narcistische gaslighter herkennen

Narcistische gaslighting kan moeilijk te herkennen zijn, vooral als je samenwoont met een partner die het tegen je gebruikt.

Een manier om vast te stellen of jij, een vriend of familielid last heeft van gaslighting is door bij jezelf of bij anderen te zoeken naar signalen die kunnen wijzen op deze vorm van misbruik.

Enkele tekenen waar je aan kunt denken zijn:

• je afvragen of je te gevoelig of onzeker bent
• moeite hebben om eenvoudige beslissingen te nemen
• jezelf voortdurend in twijfel trekken
• meer teruggetrokken of ongezellig worden
• het gedrag van je misbruiker verdedigen
• je verward voelen
• je waardeloos, vreugdeloos, incompetent of hopeloos voelen
• je voortdurend verontschuldigen tegenover je misbruiker
• liegen tegen vrienden of familie over jullie relatie

Het ervaren of opmerken van een van deze tekenen betekent niet noodzakelijk dat je partner je mishandelt. Maar als je merkt dat je je herkent in een of meer van deze signalen, kun je proberen te praten met een vertrouwde vriend, therapeut of familielid.

Zij kunnen je misschien meer inzicht geven in wat er aan de hand is en je helpen manieren te vinden om ermee om te gaan.

Wat te doen?

Gaslighting kan ervoor zorgen dat jij, een vriend of familielid je klein, onbelangrijk of met een laag zelfbeeld voelt. Dit is met opzet. Ze willen dat je je onzeker voelt over je gedachten en gevoelens.

Voor een persoon met NPD kan gaslighting hem een gevoel van macht over jou geven, zijn behoefte aan superioriteit versterken en jou afhankelijker maken.

Als je tekenen van dit soort misbruik bij jezelf herkent, kun je contact opnemen met vertrouwde familieleden of vrienden. Zij kunnen je misschien helpen.

Je kunt ook contact opnemen met een therapeut of een andere professional op het gebied van geestelijke gezondheid. Zij kunnen je helpen erachter te komen wat er aan de hand is en je ondersteunen in je behoeften.

Daarnaast zijn er ook diverse hulplijnen waar je altijd terecht kunt, denk aan Mind Korrelatie, Veilig Thuis, De Luisterlijn, en Centrum Seksueel Geweld. Bekijk het gehele overzicht van hulplijnen hier.