Search
Close this search box.

Stress

Stress

Stress is iets wat bijna iedereen wel eens ervaart en is een term die we vaak voorbij horen komen in het dagelijks leven. Maar wat is stress nu eigenlijk? Wat voor symptomen horen er bij stress en welke oorzaken kan het hebben? En als je stress ervaart, hoe kun je hier dan mee omgaan? Dit en nog meer over stress behandelen we in dit artikel.

In dit artikel

Wat is stress?

Wanneer je stress ervaart is je draag draaglast groter dan je draagkracht. Het is een bepaalde spanning of druk die je ervaart. Je lichaam reageert bij stress op bepaalde situaties. Wanneer je je bedreigd voelt treedt er een chemische reactie op in je lichaam waardoor je kunt handelen om het gevaar te voorkomen. Deze reactie noemen we ook wel de vecht-of-vlucht reactie of stressreactie. Tijdens deze stressreactie gaat je hartslag omhoog, versnelt je adem, spannen je spieren zich aan en stijgt je bloeddruk. Op deze manier maakt je lichaam zich klaar om te reageren op de situatie om zo jezelf te beschermen. Onze systemen zijn zo ontworpen dat wanneer de waargenomen dreiging is verdwenen alles weer via de ontspanningsreactie normaal functioneert. Maar wanneer je chronische stress ervaart komt de ontspanningsreactie niet vaak genoeg voor. Je lichaam is dan bijna constant in staat van paraatheid, wat schade aan het lichaam kan veroorzaken.

Stress is voor iedereen verschillend, wat voor de ene stress kan veroorzaken kan voor de ander niet als stressvol ervaren worden. Daarnaast kan de ene beter met stress omgaan dan de ander. Iedereen is anders, dus het is dan ook helemaal niet erg dat jij in sommige gevallen stress ervaart en de ander niet. Denk bijvoorbeeld aan stress voor het geven van een belangrijke presentatie, of vakantiestress, de ene zal deze gebeurtenissen als stressvol ervaren terwijl de ander dat niet zo ervaart. Niet alle stress is dan ook slecht, iedereen ervaart het weleens. Een kleine dosis stress kan je zelf helpen bij het uitvoeren van taken, of het voorkomen van gevaar. Stel dat je aan het autorijden bent en degene voor je ineens hard op de rem trapt, stress zorgt ervoor dat jij in deze situatie ook op tijd reageert en de rem snel intrapt. Ons lichaam is dan ook zo ontworpen dat het een kleine hoeveelheid stress goed aankan, maar we zijn niet erop ingesteld om gedurende een lange tijd aan stress blootgesteld te worden. Chronische stress heeft dan ook nadelige gevolgen.

Wat zijn symptomen van stress?

We kennen verschillende symptomen van stress. De meest voorkomende symptomen van stress zijn: hoofdpijn,versnelde hartslag en/of ademhaling, vermoeidheid, duizeligheid en verminderde eetlust. Echter zijn er nog veel meer symptomen die op stress kunnen duiden. Deze symptomen van stress kunnen we verdelen in lichamelijk, emotionele, cognitieve en gedragsmatige symptomen.

Lichamelijke symptomen van stress

  • Weinig energie
  • Hoofdpijn
  • Maagklachten, waaronder diarree, constipatie en misselijkheid
  • Pijn en gespannen spieren
  • Pijn op de borst en snelle hartslag
  • Slapeloosheid
  • Frequente verkoudheden en infecties
  • Verandering in gewicht
  • Verlies van seksueel verlangen en/of vermogen
  • Verandering in de menstruatiecyclus
  • Nervositeit en trillen, oorsuizen en koude of bezwete handen en voeten
  • Droge mond en moeilijk slikken
  • Tandenknarsen, of gespannen kaken

Emotionele symptomen van stress

  • Snel geïrriteerd, gefrustreerd en humeurig worden
  • Je overweldigd voelen, alsof je de controle verliest of de controle moet overnemen
  • Het moeilijk vinden om te ontspannen en je geest tot rust te brengen
  • Je slecht voelen over jezelf (laag zelfbeeld) en je eenzaam, waardeloos en depressief voelen

Cognitieve symptomen van stress

  • Constant zorgen maken/piekeren
  • Obsessieve gedachten
  • Vergeetachtigheid en desorganisatie
  • Onvermogen om te focussen
  • Pessimistisch zijn of alleen de negatieve kant zien

Gedragsmatige symptomen van stress

  • Veranderingen in eetlust – ofwel niet eten of te veel eten
  • Verantwoordelijkheden uitstellen en vermijden
  • Meer gebruik van alcohol, drugs of sigaretten
  • Meer nerveus gedrag vertonen, zoals nagelbijten, friemelen en ijsberen
  • Niet goed voor jezelf zorgen

Stress versus angst

Stress kan soms worden aangezien voor angst, en het ervaren van veel stress kan bijdragen aan gevoelens van angst. Het ervaren van angst kan het moeilijker maken om met stress om te gaan en kan bijdragen aan andere gezondheidsproblemen, waaronder verhoogde kans op het ontwikkelen van een depressie, vatbaarheid voor ziekte en spijsverteringsproblemen.

Stress en angst dragen bij aan nervositeit, slecht slapen, hoge bloeddruk, spierspanning en overmatige zorgen. In de meeste gevallen wordt stress veroorzaakt door externe gebeurtenissen, terwijl angst wordt veroorzaakt door je interne reactie op stress. Stress kan verdwijnen zodra de dreiging of de situatie is verdwenen, terwijl angst kan aanhouden, zelfs nadat de oorspronkelijke stressor is verdwenen.

Oorzaken van stress

Er zijn veel verschillende dingen in het leven die stress kunnen veroorzaken. Enkele van de belangrijkste bronnen van stress zijn werk, financiën, relaties, ouderschap, overlijden van een dierbare en dagelijkse ongemakken.

Stress door werk

Zo ervaren veel werknemers stress op het werk, veelal door een hoge werkdruk. Dit kan niet alleen je functioneren op het werk verslechteren en verzuim verhogen, maar ook je gezondheid kan er op achteruit gaan.

Stress door financiën

Ook financiën, en dan met name geldproblemen, kunnen tot veel stress leiden. Je gaat bijvoorbeeld ‘s nachts piekeren, je moet besparen op leuke uitjes die juist zo belangrijk zijn om te ontstressen en het kan invloed hebben op je sociale kring. Een etentje met vrienden is erg leuk, maar wanneer je je dit niet kan permitteren zal je vaker zulke uitjes moeten overslaan.

Stress door relaties

Relaties horen leuk te zijn, maar relaties kosten ook tijd en vergt inzet van beiden partijen. Daarom behoren relaties ook tot één van de veelvoorkomende oorzaken van stress.Je zal er soms hard voor moeten werken, compromissen moeten sluiten en goed met elkaar communiceren. Wanneer je problemen ervaart in je relatie kan dit voor stress zorgen.

Stress door ouderschap

Ondanks dat ouderschap iets prachtigs is, kan het ook de nodige stress opleveren. Zeker als kersverse ouders kan het soms erg spannend zijn en kan het onwetende voor wat er komen gaat voor stress zorgen. Maar ook ouders met oudere kinderen kunnen stress ervaren. Nieuwe stappen die je kind zet, voor het eerst alleen met vrienden op vakantie, allemaal spannende nieuwe dingen die voor jou als ouders stressvol kunnen zijn.

Stress door overlijden van een dierbare

Ook het overlijden van een dierbare kan een oorzaak van stress zijn. Er komen in zo’n periode namelijk heel wat emoties los. Dit kan erg veel energie kosten en stress opleveren. Misschien slaap je wel slechter, moet je heel veel regelen voor de uitvaart, of kun je je niet goed concentreren. Allemaal factoren die kunnen zorgen dat je stress ervaart.

Stress door dagelijkse ongemakken

Tot slot zijn er ook nog tal van oorzaken van stress in de alledaagse dingen. Laten we dit onze dagelijkse ongemakken noemen. Bijna 90% van de Nederlands ervaar regelmatig stress in het dagelijks leven. We vertelde al eerder dat stress niet altijd slecht hoeft te zijn. Maar wanneer je regelmatig stress ervaart, door wat voor oorzaak dan ook, kan dit vervelende gevolgen hebben voor je. Soms is de oorzaak van stress niet altijd duidelijk aan te wijzen, dit maakt het vinden van een oplossing voor je stress moeilijker, maar natuurlijk niet onmogelijk!

Soorten stress

Stress kennen we in verschillende soorten en maten. Niet alle soorten stress zijn schadelijk of negatief. Sommige vormen van stress kunnen juist positief zijn. Als we kijken naar soorten stress kunnen we onder andere de volgende 4 vormen van stress onderscheiden: acute stress, chronische stress, episodische acute stress en eustress.

Acute stress

Acute stress is een zeer kortdurende vorm van stress die zowel positief als verontrustend kan zijn; dit is het soort stress dat we het vaakst tegenkomen in het dagelijks leven.Denk bijvoorbeeld aan een gevaarlijke situatie in het verkeer, of een naderende deadline op school of werk.

Episodische acute stress

Wanneer je vaker acute stress ervaart dan goed voor je is spreken we van episodische acute stress. Het kan zijn dat je bijvoorbeeld vaak bezorgd of angstig bent, veel te doen hebt of chaotisch bent.

Chronische stress

Chronische stress is stress die oneindig en onontkoombaar lijkt, zoals de stress van een slecht huwelijk of een extreem belastende baan; chronische stress kan ook voortkomen uit traumatische ervaringen en jeugdtrauma.

Eustress

Eustress is leuk en spannend. Het staat bekend als een positieve vorm van stress die je energiek kan houden. Het wordt geassocieerd met adrenalinestoten, zoals wanneer je iets spannends gaat doen of een goede workout doet. Deze vorm van positieve stress help jou juist als persoon te groeien.

De impact van stress

Stress kan een grote impact hebben op je leven. Het kan verschillende effecten hebben op zowel je mentale en fysieke welzijn. Stress kan het moeilijker maken om te gaan met de dagelijkse bezigheden, je relaties met andere beïnvloeden en een negatief effect op je gezondheid hebben. Wanneer we kijken naar de impact van stress op je kwaliteit van leven zien we duidelijk de verbinding tussen je geest en lichaam.

Deze verbinding tussen geest en lichaam werkt beiden kanten op. Zo kan stress, welke oorzaak dit ook heeft, gezondheidsproblemen veroorzaken. Maar ook gezondheidsproblemen, zoals een hoge bloeddruk op diabetes, kunnen invloed hebben op je stressniveau en mentale gezondheid. Wanneer je hersenen een hoge mate van stress ervaren reageert je lichaam hierop.

Ernstige acute stress, zoals betrokken zijn bij een natuurramp of het krijgen van een verbale woordenwisseling, kan hartaanvallen, hartritmestoornissen en zelfs een plotselinge dood veroorzaken. Dit gebeurt echter meestal bij personen die al een hartaandoening hebben.

Stress kan op emotioneel vlak ook zijn tol eisen. Hoewel sommige stress frustraties of een lichte angst kan veroorzaken, kan langdurige stress leiden tot een burn-out, angststoornissen en depressie.

Behandeling

Stress is geen medische diagnose, er is dan ook geen specifieke behandeling voor stress. Maar dat wilt niet zeggen dat we er niks aan kunnen doen. Wanneer je veel klachten ervaart door stress en er behandelingen die ervoor kunnen zorgen dat je klachten verminderen. Behandelingen zijn vaak gericht op het veranderen van de situatie, het ontwikkelen van vaardigheden om met stress om te gaan, ontspanningstechnieken aanleren en het behandelen van symptomen of aandoeningen die mogelijk zijn veroorzaakt door chronische stress. Interventies voor stress te verminderen zijn onder andere therapie, medicatie en complementaire of alternatieve geneeswijze.

Psychotherapie bij stress

Er zijn vormen van therapie die bijzonder nuttig kunnen zijn bij het aanpassen van symptomen van stress. Een van deze vormen van therapie is cognitieve gedragstherapie (CGT). CGT kan helpen bij het identificeren en veranderen van negatieve denkpatronen. Daarnaast wordt ook regelmatig therapie gebaseerd op mindfulness ingezet. Mindfulness en meditatie kunnen worden ingezet om te helpen bij het verlagen van het stressniveau.

Medicatie bij stress

Soms kan medicatie worden voorgeschreven om bepaalde specifieke symptomen aan te pakken die verband houden met stress. Dergelijke medicijnen kunnen slaapmiddelen, maagzuurremmers, antidepressiva en medicatie om gevoelens van angst te verminderen.

Alternatieve geneeswijze bij stress

Tot slot wordt er voor de behandeling van stress soms ook gekozen voor alternatieve geneeswijze. Je kunt hierbij denken aan het verminderen van stress door: acupunctuur, massage, yoga, meditatie en aromatherapie.

Omgaan met stress

Hoewel het onvermijdelijk is stress te ervaren kan het wel beheersbaar zijn. Wanneer je stress op tijd kunt waarnemen en handvatten hebt om met stress om te gaan kun je je gezondheid in eigen hand nemen en de impact van stress op je leven verminderen.

Een aantal dingen die belangrijk zijn om met stress om te gaan zijn:

  • Leer de tekenen van een burn-out herkennen: Tegenwoordig zien we het steeds vaker voorbij komen, een burn-out. Hoge stressniveaus vormen een hoog risico voor het ontwikkelen van een burn-out. Wanneer je symptomen van emotionele uitputting begint te ervaren, is dit een teken om een manier te vinden om met je stress om te gaan en deze onder controle te krijgen.
  • Probeer regelmatig te bewegen: Probeer regelmatig te bewegen. Lichaamsbeweging heeft een grote impact op je hersenen en je lichaam. Of je nou een sport gaat beoefenen of regelmatig een heerlijke wandeling maakt, sporten/bewegen vermindert stress en verbetert veel symptomen die gepaard gaan met psychische aandoeningen.
  • Zorg voor jezelf: Goed voor jezelf zorgen tijdens de gang van alledag is essentieel voor stressbeheersing. Neem eens een heerlijk avondje voor jezelf, neem de tijd extra goed om jezelf te zorgen en neem echt een moment van ontspanning. Op deze manier leer je voor je geest, lichaam en ziel te zorgen en ontdek je hoe jij tot rust kunt komen.
  • Oefen mindfulness in je leven: Oefen mindfulness in je leven. Mindfulness heeft verschillende voordelen en is dan ook niet alleen iets dat je elke dag 10 minuten oefent. Het kan ook een manier van leven zijn. Ontdek hoe je de hele dag door bewuster kunt leven, zodat je je hele leven wakkerder en bewuster kunt worden. Er zijn diverse mindfulness oefeningen voor thuis online beschikbaar.

 

Gerelateerde Artikelen